Romuald Erazm Iszkowski, urodzony 7 lutego 1848 roku w Łańcucie, to postać wybitna w dziedzinie inżynierii hydrotechnicznej. Jego osiągnięcia są szczególnie doceniane w Polsce, a jego praca wpłynęła na rozwój technologii wodnych w kraju.
Iszkowski zmarł 11 maja 1904 roku w Wiedniu, pozostawiając po sobie znaczący dorobek naukowy oraz praktyczny, który cieszy się uznaniem zarówno wśród specjalistów, jak i historyków nauki.
Życiorys
Romuald Iszkowski, po zakończeniu szkoły realnej we Lwowie w 1866 roku, przez dwa lata pogłębiał swoją wiedzę na Akademii Technicznej. W 1868 roku postanowił wyruszyć do Wiednia, gdzie kontynuował naukę na Wydziale Inżynierii Politechniki Wiedeńskiej. W 1871 roku uzyskał dyplom, po czym rozpoczął pracę w Westbahn, czyli Kolei Zachodniej, a następnie w Komisji Regulacji Dunaju (Donau-Regulierung Kommission). Odpowiadał za projektowanie oraz nadzorowanie budowy filarów i przyczółków mostu Kaiser Franz-Josef Brucke, który powstawał nad przekopem Dunaju, w pobliżu miasta.
Po oddaniu mostu do użytku w 1874 roku, Iszkowski został odznaczony przez cesarza. Rok później przeszedł do pracy nad projektowaniem mostów oraz systemu śluz, które miały nawadniać pola w Marchii. W 1877 roku zamieszkał we Lwowie, gdzie uzyskał stanowisko adiunkta budownictwa w Wydziale Krajowym Namiestnictwa. Został członkiem Towarzystwa Politechnicznego, gdzie zreferował plany regulacji górnego odcinka Dniestru oraz melioracji terenów pod Samborem. W październiku 1879 roku powrócił do Wiednia i rozpoczął pracę w Departamencie Dróg i Robót Wodnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.
W 1880 roku uzyskał tytuł inżyniera, a trzy lata później objął stanowisko starszego inżyniera. Jego praca, zatytułowana „Ulotnianie opadów atmosferycznych”, opublikowana na początku 1883 roku w Czasopiśmie Technicznym oraz w Das Verdunstungprocess, była pierwszą polską publikacją poświęconą parowaniu wody. W tym samym roku rozpoczął badania nad przepływem wód, a rok później po raz pierwszy opublikował wstępne wyniki swoich badań nad wzorami do obliczania przepływów charakterystycznych rzek i potoków.
W 1886 roku dostępna była w dwóch wersjach językowych, polskiej i niemieckiej, finalna wersja wzorów, które opierały się na danych dotyczących zlewni oraz wysokości opadów. Zyskały one szybko popularność w Europie Środkowej, a w Polsce były wykorzystywane aż do lat 50. XX wieku. W 1887 roku Iszkowski został radcą budownictwa, a w 1890 roku awansował na starszego radcę. Brał udział w rosyjsko-austriackiej komisji regulacji odcinka granicznego Wisły i Sanu, a w 1891 roku odwiedził Warszawę, zyskując odznaczenie Orderu św. Stanisława II klasy z Gwiazdą za swój wkład w prace komisji.
Jako członek Związku Austriackich Inżynierów i Architektów w 1892 roku zainicjował powstanie komitetu doradczego, którego celem było opracowanie statutu organizacyjnego austriackiej służby hydrologicznej. Prace zakończono w sierpniu 1893 roku, a dwa miesiące później powołano do życia służbę hydrograficzną, z Ernstem Laudą na czele, która stała się oddzielnym wydziałem w Departamencie Budownictwa Wodnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W grudniu 1894 roku opublikowano statut tej służby, a w tym samym roku Iszkowski wydał pracę na temat prognozowania stanów wody oraz badania zjawisk związanych z zamulaniem starorzeczy, parciem gruntu i ruchem samochodów.
W 1895 roku Iszkowski objął funkcję radnego sekcyjnego oraz stanął na czele Departamentu Dróg i Mostów, tworząc przy tym Biuro Budowy Mostów. W 1896 roku premier Kazimierz Badeni delegował go do zarządzania sprawami wodnymi w Galicji i Bukowinie, co zaowocowało zawiązaniem zespołu inżynierów narodowości polskiej oraz pozyskaniem znacznych funduszy na meliorację i regulację rzek. W 1897 roku Iszkowski został radcą ministerialnym w Komisji Regulacji Dunaju oraz w Dyrekcji Budowy Kanałów Spławnych.
W 1901 roku za zaangażowanie podczas Międzynarodowej Austriacko-Rosyjsko-Rumuńskiej Konferencji Regulacji Prutu, otrzymał odznaczenia, w tym Cesarski Rosyjski Order św. Stanisława I klasy, Wielki Krzyż Oficerski Królewskiego Orderu Rumuńskiego oraz Order Żelaznej Korony III klasy. 8 maja 1904 roku cesarz Franciszek Józef nadał Romualdowi Iszkowskiemu tytuł szlachecki, jednak ze względu na poważną chorobę, inżynier prawdopodobnie nie był świadomy tego wysokiego uznania, bowiem zmarł trzy dni później, 11 maja 1904 roku. Jego ciało spoczęło na cmentarzu Weidling-Klosterneuburg.
Iszkowski zyskał również sławę, pokonując na rowerze dystans 6000 km po drogach Środkowej Europy. Wnioski ze swoich podróży zawarł w instrukcji dotyczącej utrzymania dróg, która została opublikowana w 1902 roku jako rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych. W trakcie podróży towarzyszyli mu synowie, a ich postojom towarzyszył wspólny śpiew.
9 maja 1904 roku dokonano pośmiertnego uszlachcenia Romualda Iszkowskiego. Pozostawił po sobie żonę Stefanię oraz pięcioro dzieci: Gustawa, Stefana, Romana, Julię i Zofię.
Wynalazki
Romuald Iszkowski to postać, która wywarła znaczący wpływ na rozwój techniki, zwłaszcza w obszarze hydrologii oraz transportu. Jego wkład w wynalazczość jest niezwykle istotny.
- Podczas prac związanych z montażem żelaznej konstrukcji, zaprojektował innowacyjny wózek rewizyjny, który stał się pierwszym urządzeniem tego rodzaju na świecie,
- Opracował przyrząd umożliwiający dokładne pomiary prędkości różnych rodzajów ruchu: pieszego, kołowego oraz wodnego,
- W 1895 roku stworzył swój autorski projekt ombrometru, który był w stanie samodzielnie rejestrować wysokość opadów, czas ich trwania oraz ich natężenie.
Przypisy
- a b Sylwester Korwin Kruczkowski: Poczet Polaków wyniesionych do godności szlacheckiej przez monarchów austrjackich w czasie od roku 1773 do 1918, Lwów: 1935 r., s. 31.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Adam Bielański (1881–1964) | Tomasz Szmuc | Julian Cybulski | Tadeusz InglotOceń: Romuald Iszkowski