Victor Zarnowitz, urodzony 3 listopada 1919 roku w Łańcucie, był niezwykle wpływowym amerykańskim ekonomistą, którego korzenie sięgają Polski. Jego wkład w dziedzinę ekonomii był szczególnie widoczny w obszarze teorii cykli koniunkturalnych, gdzie poświęcił swoją karierę badawczą oraz analityczną.
W ciągu swojego życia, Zarnowitz miał istotny wpływ na rozwój myśli ekonomicznej i wprowadzenie innowacyjnych podejść w analizie gospodarczej. Jego prace dostarczały cennych informacji dla ekonomistów i decydentów, a jego ideały pozostają aktualne do dzisiaj.
Po długim i bogatym życiu, zmarł 21 stycznia 2009 roku w Nowym Jorku, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w świecie nauki oraz praktyki gospodarczej.
Życiorys
Victor Zarnowitz pochodził z rodziny o literackich tradycjach, jego ojcem był Leopold, znany polski literaturoznawca, a matką Berta. Młode lata spędził w Oświęcimiu, gdzie dorastał, rozwijając swoje zainteresowania i pasje. Po ukończeniu szkoły średniej w 1937 roku, rozpoczął studia na kierunku prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Niestety, w 1939 roku, w obliczu zagrożenia ze strony Niemców, postanowił uciekać do Stanów Zjednoczonych. Droga ta nie była jednak łatwa, bowiem został zatrzymany przez Rosjan i osadzony w obozie pracy w Plesiecku, niedaleko Archangielska. Tragiczne były losy jego brata Tadeusza, który zmarł w obozowych warunkach.
Po pewnym czasie Zarnowitz znalazł się w Kazachstanie, gdzie poznał swoją przyszłą żonę, Lenę Engelman. Po zakończeniu wojny przebywał w obozie przesiedleńczym w Niemczech. Udało mu się ukończyć studia ekonomiczne na Uniwersytecie w Heidelbergu, gdzie także obronił pracę doktorską na temat teorii podziału dochodów. W 1952 roku podjął decyzję o emigracji do Stanów Zjednoczonych, gdzie otrzymał stypendium na Uniwersytecie Harvarda.
W Nowym Jorku rozpoczął współpracę z National Bureau of Economic Research, która towarzyszyła mu aż do końca życia. W 1959 roku objął stanowisko profesora ekonomii na Uniwersytecie w Chicago, gdzie pracował przez ponad trzy dekady. Jego publikacja z 1973 roku pod tytułem Orders, Production, and Investments stała się ważnym dziełem w dziedzinie analizy cykli koniunkturalnych w amerykańskiej gospodarce od 1870 roku, identyfikując kluczowe relacje między zamówieniami a produkcją.
Zarnowitz był zwolennikiem endogenicznych teorii dotyczących wahań gospodarczych, a jego zainteresowania obejmowały także prognozowanie ekonomiczne. W 1965 roku na łamach The New York Times opublikował artykuł, który poruszał problem przewidywań w gospodarce. Tytuł jego tekstu, Biznesmeni i inwestorzy muszą być ostrzeżeni przed prognozami, które traktować należy z przymrużeniem oka, wywołał spore kontrowersje wśród ekonomistów. Po zakończeniu kariery akademickiej Zarnowitz nie zrezygnował z pracy; kontynuował działalność na Uniwersytecie Columbia.
W ostatnich latach życia związał się z Conference Board w Nowym Jorku, gdzie współpracował nad wskaźnikiem wyprzedzającym dla gospodarki chińskiej. W styczniu 2009 roku opublikował swój ostatni artykuł The Crisis of Confidence, w którym porównywał współczesny kryzys gospodarczy z recesjami z lat 1981, 1990 oraz 2001. W 2008 roku miał też zaszczyt wydać autobiografię pt. Fleeing the Nazis, Surviving the Gulag, and Arriving in the Free World.
Związki z Polską
Mimo że życie Victor Zarnowitza na stałe wiązało się z emigracją, jego serce i umysł pozostały związane z Polską. Po opuszczeniu kraju w wieku 20 lat, nigdy nie zapomniał o polskiej gospodarce oraz przemianach, które w niej następowały po 1990 roku. Jego wiedza i doświadczenie miały znaczny wpływ na rozwój wskaźników wyprzedzającego i równoległego dla polskiej gospodarki. W 2001 roku zrealizował swoją wizytę w Polsce na zaproszenie SGH, gdzie wygłosił wykład dotyczący cykli koniunkturalnych.
W 2004 roku Zarnowitz uczestniczył również w Forum Ekonomicznym w Krynicy. Interesował się również polską literaturą, a do końca życia posługiwał się językiem polskim bez wyczuwalnego akcentu. Na kanwie swojego dorobku był uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych ekonomistów o polskim pochodzeniu.
Ważniejsze publikacje
Victor Zarnowitz, znany z licznych istotnych publikacji, którymi dzielił się swoimi przemyśleniami na temat gospodarki, przyczynił się do rozwoju wielu teorii i analiz w tej dziedzinie.
- Fleeing the Nazis, Surviving the Gulag, and Arriving in the Free World. My Life and Times (2008),
- Business Cycles: Theory, History, Indicators, and Forecasting (National Bureau of Economic Research Studies in Income and Wealth) (1996),
- Time Series Decomposition and Measurement of Business Cycles, Trends, and Growth Cycles (wspólnie z Ataman Ozyildirim) (2002),
- The Composite Index of Leading Economic Indicators: How to Make It More Timely (2001),
- Business Cycles: Theory, History, Indicators, and Forecasting (1992),
- Orders, Production, and Investments – a Cyclical and Structural Analysis (1972),
- Lista publikacji Victora Zarnowitza wydanych przez National Bureau for Economic Research.
Jego prace dostarczają cennych wskazówek na temat analizowania cykli gospodarczych, co ma kluczowe znaczenie dla ekonomistów oraz badaczy zajmujących się tym tematem.
Przypisy
- D. Hevesi, Victor Zarnowitz, Who Faulted Business Forecasts, Dies at 89, New York Times, 25.02.2009 r.
- NBPortal.pl. [dostęp 12.07.2009 r.]
- Szkoła Główna Handlowa
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Czesław Bojarski | Marek Rudnicki (chirurg) | Jan Zeh | Andrzej Kwolek | Zbigniew ĆwiąkalskiOceń: Victor Zarnowitz