Bronisław Antoni Marian Noël, urodzony 23 marca 1897 roku w Łańcucie, a zmarły 21 sierpnia 1979 roku w Londynie, był znaczącą postacią w historii Wojska Polskiego. Pełnił on funkcję pułkownika dyplomowanego artylerii, a jego niezłomna służba została uhonorowana mianowaniem go na stopień generała brygady przez Władysława Andersa w 1964 roku.
W ciągu swojej kariery wojskowej, Bronisław Noël odznaczył się wieloma zasługami, w tym także zdobywając prestiżowy Order Virtuti Militari, co świadczy o jego nieprzeciętnych umiejętnościach i poświęceniu.
Życiorys
Bronisław Noël przyszedł na świat 23 marca 1897 roku w Łańcucie, który wówczas stanowił miasto powiatowe w Królestwie Galicji i Lodomerii. Pochodził z rodziny Romualda Stanisława oraz Wandy z Firlej-Bielańskich. Po ukończeniu szkoły powszechnej, w latach 1907-1911 uczęszczał do c. k. Gimnazjum im. Franciszka Józefa w Drohobyczu, a następnie od 1911 do 1914 roku do c. k. Gimnazjum II, gdzie wykładowym językiem był polski, w Tarnopolu. Ostatnią klasę gimnazjum, ósmą, zakończył w 1915 roku w Wiedniu, gdzie zdawał maturę.
16 sierpnia 1915 roku został wciągnięty do cesarskiej i królewskiej Armii, przydzielony do zapasowej baterii Dywizjonu Artylerii Konnej Nr 11. W maju 1916 roku, po ukończeniu szkoły dla oficerów rezerwy, trafił na front do macierzystego dywizjonu, który przemianowano na Dywizjon Artylerii Konnej Nr 4. W trakcie służby pełnił funkcje podoficera zwiadowczego, oficera zwiadowczego oraz komendanta plutonu w szeregach 2. i 3. baterii. Od lutego 1917 roku przebywał w szpitalu, a następnie w zapasowej baterii dywizjonu. W październiku tego samego roku powrócił na front, gdzie walczył w 5. baterii pośród oficerów zwiadowczych i jako komendant plutonu. W trakcie działań wojennych awansował na podporucznika rezerwy z datą starszeństwa 16 sierpnia 1917 roku.
Wracając z frontu serbskiego, Noël został zatrzymany i uwięziony przez Ukraińców w Małopolsce Wschodniej. 27 listopada 1918 roku przyjęto go do Wojska Polskiego, przydzielając do Wydziału Wojskowego Polskiej Komisji Likwidacyjnej Galicji i Śląska Cieszyńskiego w Krakowie jako oficera ordynansowego i tłumacza. 9 kwietnia 1919 roku otrzymał przeniesienie do rezerwy oficerów artylerii przy Dowództwie Artylerii w Krakowie, a 21 maja trafił do Korpuśnych Warsztatów Broni w Podgórzu. Tam objął stanowisko dowódcy pododdziału. 17 sierpnia 1919 roku przeszedł do Zbrojowni w Krakowie jako młodszy oficer pododdziału.
Pod koniec roku, 1 grudnia, mianowano go porucznikiem w artylerii. Po powrocie z urlopu akademickiego 7 lutego 1920 roku, objął funkcję adiutanta Zbrojowni i zastępcy dowódcy pododdziału. Od 1 lipca 1920 roku był dowódcą 1. baterii w 4 Dywizjonie Artylerii Konnej, a 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 roku.
Na przestrzeni lat Noël przeszedł szereg awansów, odbył kursy i staże, w tym w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu oraz w armii rumuńskiej. Był szefem sztabu 18 Dywizji Piechoty w Łomży i pod koniec lat 30. XX wieku awansował na podpułkownika, co potwierdzono w 1938 roku. W lipcu 1939 roku objął stanowisko szefa Oddziału II Sztabu Armii „Karpaty”, walcząc w kampanii wrześniowej. Od czerwca 1942 roku do lutego 1946 roku był szefem sztabu 1 Dywizji Pancernej oraz jej zastępcą dowódcy.
Generał brygady Noël został mianowany przez Naczelnego Wodza, generała broni Władysława Andersa ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 w korpusie generałów. Zmarł 21 sierpnia 1979 roku w Londynie. Jego prochy spoczywają na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (pas 5, wsch.).
Ordery i odznaczenia
Bronisław Noël był obdarzony wieloma symbolicznymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jego osiągnięcia i służbę w narodowej armii. Poniżej przedstawiona jest lista wyróżnień, które zdobył w trakcie swojej kariery:
- Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 130,
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 267 w roku 1922,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 29 kwietnia 1978 roku,
- Krzyż Walecznych, przyznany po raz pierwszy, drugi oraz trzeci w roku 1921,
- Krzyż Walecznych, przyznany po raz czwarty w roku 1922,
- Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany 19 marca 1936 roku za zasługi w służbie wojskowej,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Medal za Długoletnią Służbę,
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, nadana 12 maja 1936 roku,
- Odznaka Szkoły Podchorążych Artylerii,
- Order Wybitnej Służby, nadany 30 września 1944 roku,
- Medal Brązowego Lwa, przyznany 3 kwietnia 1946 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Narodowego Legii Honorowej,
- Krzyż Wojenny (Francja),
- Krzyż Oficerski Orderu Leopolda,
- Krzyż Wojenny (Belgia).
Te liczne odznaczenia świadczą nie tylko o osobistych walorach Bronisława Noëla, ale także o jego znaczącym wkładzie w historię oraz obronność kraju.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k Noel, Bronislaw Antoni Marian - TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 21.05.2022 r.]
- Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 26, Nr 5 z 31.12.1978 r.
- Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 469.
- Tym 2009 ↓, s. 130.
- Dalecki 1989 ↓, s. 13, 140, 141, 347, 377.
- Wysocki 1994 ↓, s. 266.
- Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 137 wg autorów od lutego 1946 do 1947 pełnił służbę w Sztabie Naczelnego Wodza.
- Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 137.
- ŁukomskiŁ. G. ŁukomskiŁ., PolakP. B. PolakP., SuchcitzS. A. SuchcitzS., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 371.
- Rocznik Służby Zagranicznej 1938 ↓, s. 53, 252.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11.04.1933 r., s. 84, 99.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28.09.1933 r., s. 199.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 18.12.1931 r., s. 400.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23.12.1929 r., s. 376.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 06.07.1929 r., s. 197.
- Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 184.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31.10.1927 r., s. 305.
- Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 2.04.1924 r., s. 176.
- Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 204.
- Dz. Rozk. Wojsk. Nr 100 z 31.12.1919 r., poz. 4412.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Witold Skomra | Ignacy Zieliński (generał) | Tadeusz Jandura | Józef Bik | Roman Kurnik | Aleksander PelcOceń: Bronisław Noël