Teodor Franciszek Leszetycki, znany również jako Theodor Leschetizky, to postać, której życie i działalność wniosły wiele do świata muzyki. Urodził się 22 czerwca 1830 roku w Łańcucie, a zmarł 14 listopada 1915 roku w Dreźnie.
Był nie tylko utalentowanym pianistą, ale także kompozytorem oraz pedagogiem, co czyniło go znaczącą postacią w ewolucji sztuki pianistyki. W 1864 roku zyskał ogromne uznanie, kiedy to został powołany przez słynnego Antona Rubinsteina do świeżo otwartego Konserwatorium w Petersburgu.
W tej instytucji edukacyjnej Leszetycki wykształcił wielu znakomitych pianistów, którzy później zyskali wielką sławę na całym świecie, co świadczy o jego mistrzowskim warsztacie oraz unikalnym podejściu do nauczania muzyki.
Życiorys
Muzyczna pasja Teodora Leszetyckiego rozpoczęła się w bardzo wczesnym wieku, gdy miał zaledwie pięć lat. Już w 1839 roku, w zaledwie dziewiątym roku życia, wystąpił w swoim pierwszym koncercie jako pianista we Lwowie. Towarzyszyła mu miejscowa orkiestra pod batutą Franza Xavera Mozarta. W 1841 roku rodzina Leszetyckich przeniosła się do Wiednia, gdzie Teodor miał możliwość doskonalić swoje umiejętności w grze na fortepianie ucząc się od Carla Czernego oraz kompozycji u Simona Sechtera. W tym czasie studiował również filozofię na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Jego kariera artystyczna obejmowała wiele koncertów w różnych krajach, w tym w Rosji, Niemczech oraz Anglii, gdzie występował zarówno jako pianista, jak i dyrygent. W 1878 roku Leszetycki powrócił na stałe do Wiednia, gdzie zamieszkał w dużej willi, która zachowała się do dziś. Budynek znajduje się w dzielnicy Währing, przy Weimarerstrasse 60, a na jego frontowej ścianie umieszczona jest tablica pamiątkowa, która informuje, że od 1881 do 1915 roku był to dom słynnego wirtuoza fortepianowego i pedagoga, profesora Teodora Leszetyckiego.
Leszetycki to postać niezwykle ważna w historii muzyki, szczególnie jako pedagog. Wśród jego uczniów znaleźli się znani pianiści tacy jak Artur Schnabel, Ignacy Friedman, Ignacy Jan Paderewski, Henryk Melcer-Szczawiński, Antonina Szukiewicz, Osip Gabriłowicz oraz Mieczysław Horszowski. Paderewski w swoich opiniach dotyczących metod nauczania Leszetyckiego podkreślał jego wyjątkowość, stwierdzając: „Nie znałem i do dziś dnia nie znam nikogo, kto by mu dorównał. Nikt absolutnie nie może się z nim porównywać. Jako pedagog – olbrzym, wobec którego wszyscy inni są tylko karłami”.
Oprócz działalności pedagogicznej, Leszetycki był również twórcą. Napisał ponad pięćdziesiąt większych utworów fortepianowych, dwie opery: Bracia Marco oraz Pierwsza Zmarszczka, a także koncert fortepianowy oraz wiele miniatur fortepianowych, które wzbogaciły repertuar muzyczny.
Po swojej śmierci spoczął w grobie honorowym na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu, gdzie oddano mu cześć jako zasłużonemu artyście.
Dzieła (wybór)
Utwory na fortepian
Wśród kompozycji fortepianowych Teodora Leszetyckiego znajdują się istotne opusy, które zasługują na uwagę. Oto kilka kluczowych utworów:
- Les deux alouettes op. 2,
- Koncert fortepianowy c-moll op. 9,
- Deux Mazurkas op. 24,
- Suita Souvenirs d’Italie op. 39,
- Deux morceaux op. 42,
- Deux morceaux op. 43,
- Deux arabesques op. 45,
- Contes de jeunesse suite de morceaux op. 46,
- Trois morceaux op. 48.
Inne dzieła
Oprócz utworów fortepianowych, kompozytor wzbogacił repertuar o inne dzieła, w tym:
- Wariacje na obój na temat z Beethovena (niem. Variationen für Oboe über ein Thema von Beethoven),
- Mittagszauber (Emanuel Geibel) op. 32, nr. 1.
Utwory sceniczne
W twórczości scenicznej Leszetyckiego znajdują się również kompozycje, które zyskały uznanie:
- Die Brüder von San Marco (1848-1852),
- Die erste Falte (Pierwsza zmarszczka, lib. Salomon Hermann von Mosenthal), opera komiczna w 1 akcie (prawykonanie 1867 w Pradze).
Przypisy
- Ehrenhalber gewidmete und Historische Grabstellen in Wiener Zentralfriedhof poz. 496 – online [dostęp 04.01.2020 r.]
- Ignacy Paderewski, Pamiętniki, Warszawa 1985 r., s. 115.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Piotr Kuśtrowski | Franciszek Bieniasz | Maria Kuszowa | Mateusz Szpytma | Jan Karol Całczyński | Tadeusz Krupiński (antropolog) | Walenty Szpunar | Maciej Jerzy Balawejder | Kazimierz Bartoszyński | Antoni Mikołaj MatakiewiczOceń: Teodor Leszetycki